“Bir yıl içinde üretilen mal ve hizmetlerin parasal ifadesi” olarak tanımlanan Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 2016 yılında reel olarak sabit fiyatlarla yüzde 3.6 büyürken, cari fiyatlarla 11,601,228,458.4 TL’ye ulaşmıştır.
Gayri Safi Milli Hasıla, TL’nin Amerikan Doları karşısında yaklaşık %11’lik değer kaybetmesinden dolayı, dolar olarak %2.5 artarak 3,744.9 milyon dolardan 3,839.3 milyon dolara yükselmiştir. Böylelikle kişi başına GSMH 2016 yılında 2015’e göre %1.3 artarak 13,721 dolar’dan 13,902 dolara yükselmiştir.
Sektörler itibarıyla reel gelişmeler incelendiğinde;
2016 yılında sektörel bazda sabit fiyatlarla en yüksek büyüme hızı, yüzde 9.0 ile ithalat vergilerinde kaydedildi. Bunu yüzde 7.3 ile “Sanayi” ve yüzde 5.7 ile “İnşaat” sektörleri takip etti (Tablo 1).
2016 yılında “Tarım” sektöründe kuraklığa bağlı olarak yüzde 7.3’lük bir daralma gerçekleşmiştir. (Tablo 1).
2016 yılında sektörlerin GSYH içerisindeki payları (sabit fiyatlarla) incelendiğinde;
Tarım %8.1, sanayi %11.1, inşaat %9.3, ticaret-turizm %20.3 (Toptan-Perakende Ticaret %15.9, Otelcilik-lokantacılık %4.5) ulaştırma-haberleşme %7.7, mali müesseseler %4.0, konut sahipliği %5.1, serbest meslek ve hizmetler %12.1 (Yükseköğrenim %7.9, Serbest meslek ve hizmetler diğer %4.2) , kamu hizmetleri %11.1, ithalat vergileri %11.2 olarak gerçekleşmiştir.
Bazı dünya ülkelerinin ve KKTC’nin 2016 yılındaki reel büyüme rakamları aşağıda verilmektedir.
ÜLKE GSYH Reel Büyüme (%)
KKTC 3.6
GÜNEY KIBRIS 2.8
YUNANİSTAN - 0.03
TÜRKİYE 2.9
AB ORTALAMASI 1.9
BİRLEŞİK KRALLIK 1.8
ABD 1.6
ÇİN 6.7
Tablo-1 Sektörel Katma Değerlerin Reel Büyüme Hızları (%)
Sektörler 2016
1. Tarım -7.3
2. Sanayi 7.3
3. İnşaat 5.7
4. Ticaret-Turizm 4.8
4.1. Toptan ve Perakende Ticaret 4.3
4.2. Otelcilik ve Lokantacılık 6.5
5. Ulaştırma-Haberleşme 5.3
6. Mali Müesseseler 2.0
7. Konut Sahipliği 3.5
8. Serbest Meslek ve Hizmetler 3.6
8.1. Serbest Meslekler 3.5
8.2. Üniversiteler 3.6
9. Kamu Hizmetleri -0.2
10. İthalat Vergileri 9.0
11. GSYH 3.6
Devlet Planlama Örgütü Müsteşarlığının hazırlamış olduğu, 2017-2019 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Programa göre ise KKTC’de reel büyümenin, 2017 ve 2018’de %5, 2019 yılında ise %5.5 düzeyinde olması hedeflenmektedir.
Konu ile ilgili detaylı bilgilere, Devlet Planlama Örgütü’nün resmi web sitesi “www.dpo.gov.ct.tr” adresinden ulaşılabilmektedir.